高等数学 9.2 偏导数

高等数学 9.2 偏导数

文章目录

一、偏导数的定义及其计算法二、高阶偏导数

一、偏导数的定义及其计算法

定义 设函数

z

=

f

(

x

,

y

)

z=f(x, y)

z=f(x,y) 在点

(

x

0

,

y

0

)

\left(x_{0}, y_{0}\right)

(x0​,y0​) 的某一邻域内有定义,当

y

y

y 固定在

y

0

y_{0}

y0​ 而

x

x

x 在

x

0

x_{0}

x0​ 处有增量

Δ

x

\Delta x

Δx 时,相应的函数有增量

f

(

x

0

+

Δ

x

,

y

0

)

f

(

x

0

,

y

0

)

f\left(x_{0}+\Delta x, y_{0}\right)-f\left(x_{0}, y_{0}\right)

f(x0​+Δx,y0​)−f(x0​,y0​)

如果

lim

Δ

x

0

f

(

x

0

+

Δ

x

,

y

0

)

f

(

x

0

,

y

0

)

Δ

x

\lim _{\Delta x \rightarrow 0} \frac{f\left(x_{0}+\Delta x, y_{0}\right)-f\left(x_{0}, y_{0}\right)}{\Delta x}

Δx→0lim​Δxf(x0​+Δx,y0​)−f(x0​,y0​)​

存在,那么称此极限为函数

z

=

f

(

x

,

y

)

z=f(x, y)

z=f(x,y) 在点

(

x

0

,

y

0

)

\left(x_{0}, y_{0}\right)

(x0​,y0​) 处 对

x

x

x 的偏导数 ,记作

z

x

x

=

x

0

y

=

y

0

,

f

x

x

=

x

0

y

=

y

0

,

z

x

x

=

x

0

y

=

y

0

f

x

(

x

0

,

y

0

)

.

\left.\frac{\partial z}{\partial x}\right|_{\substack{x=x_{0} \\ y=y_{0}}},\left.\quad \frac{\partial f}{\partial x}\right|_{\substack{x=x_{0} \\ y=y_{0}}},\left.\quad z_{x}\right|_{\substack{x=x_{0} \\ y=y_{0}}} 或 f_{x}\left(x_{0}, y_{0}\right) .

∂x∂z​

​x=x0​y=y0​​​,∂x∂f​

​x=x0​y=y0​​​,zx​∣x=x0​y=y0​​​或fx​(x0​,y0​).

例如,极限(2-1)可以表示为

f

x

(

x

0

,

y

0

)

=

lim

Δ

x

0

f

(

x

0

+

Δ

x

,

y

0

)

f

(

x

0

,

y

0

)

Δ

x

f_{x}\left(x_{0}, y_{0}\right)=\lim _{\Delta x \rightarrow 0} \frac{f\left(x_{0}+\Delta x, y_{0}\right)-f\left(x_{0}, y_{0}\right)}{\Delta x}

fx​(x0​,y0​)=Δx→0lim​Δxf(x0​+Δx,y0​)−f(x0​,y0​)​

类似地,函数

z

=

f

(

x

,

y

)

z=f(x, y)

z=f(x,y) 在点

(

x

0

,

y

0

)

\left(x_{0}, y_{0}\right)

(x0​,y0​) 处 对

y

y

y 的偏导数 定义为

lim

Δ

y

0

f

(

x

0

,

y

0

+

Δ

y

)

f

(

x

0

,

y

0

)

Δ

y

,

\lim _{\Delta y \rightarrow 0} \frac{f\left(x_{0}, y_{0}+\Delta y\right)-f\left(x_{0}, y_{0}\right)}{\Delta y},

Δy→0lim​Δyf(x0​,y0​+Δy)−f(x0​,y0​)​,

记作

z

y

x

=

x

0

y

=

y

0

,

f

y

x

=

x

0

y

=

y

0

,

z

y

x

=

x

0

y

=

y

0

f

y

(

x

0

,

y

0

)

.

\left.\frac{\partial z}{\partial y}\right|_{\substack{x=x_{0} \\ y=y_{0}}},\left.\quad \frac{\partial f}{\partial y}\right|_{\substack{x=x_{0} \\ y=y_{0}}},\left.\quad z_{y}\right|_{\substack{x=x_{0} \\ y=y_{0}}} 或 f_{y}\left(x_{0}, y_{0}\right) .

∂y∂z​

​x=x0​y=y0​​​,∂y∂f​

​x=x0​y=y0​​​,zy​∣x=x0​y=y0​​​或fy​(x0​,y0​).

如果函数

z

=

f

(

x

,

y

)

z=f(x, y)

z=f(x,y) 在区域

D

D

D 内每一点

(

x

,

y

)

(x, y)

(x,y) 处对

x

x

x 的偏导数都存在,那么这个偏导数就是

x

,

y

x, y

x,y 的函数,它就称为函数

z

=

f

(

x

,

y

)

z=f(x, y)

z=f(x,y) 对自变量

x

x

x 的偏导函数 ,记作

z

x

,

f

x

,

z

x

f

x

(

x

,

y

)

.

\frac{\partial z}{\partial x}, \frac{\partial f}{\partial x}, z_{x} 或 f_{x}(x, y) .

∂x∂z​,∂x∂f​,zx​或fx​(x,y).

类似地,可以定义函数

z

=

f

(

x

,

y

)

z=f(x, y)

z=f(x,y) 对自变量

y

y

y 的偏导函数 ,记作

z

y

,

f

y

,

z

y

f

y

(

x

,

y

)

.

\frac{\partial z}{\partial y}, \frac{\partial f}{\partial y}, z_{y} 或 f_{y}(x, y) .

∂y∂z​,∂y∂f​,zy​或fy​(x,y).

由偏导函数的概念可知,

f

(

x

,

y

)

f(x, y)

f(x,y) 在点

(

x

0

,

y

0

)

\left(x_{0}, y_{0}\right)

(x0​,y0​) 处对

x

x

x 的偏导数

f

x

(

x

0

,

y

0

)

f_{x}\left(x_{0}, y_{0}\right)

fx​(x0​,y0​) 显然就是偏导函数

f

x

(

x

,

y

)

f_{x}(x, y)

fx​(x,y) 在点

(

x

0

,

y

0

)

\left(x_{0}, y_{0}\right)

(x0​,y0​) 处的函数值;

f

y

(

x

0

,

y

0

)

f_{y}\left(x_{0}, y_{0}\right)

fy​(x0​,y0​) 就是偏导函数

f

y

(

x

,

y

)

f_{y}(x, y)

fy​(x,y) 在点

(

x

0

,

y

0

)

\left(x_{0}, y_{0}\right)

(x0​,y0​) 处的函数值.就像一元函数的导函数一样,以后在不至于混淆的地方也把偏导函数简称为 偏导数 .

至于实际求

z

=

f

(

x

,

y

)

z=f(x, y)

z=f(x,y) 的偏导数,并不需要用新的方法,因为这里只有一个自变量在变动,另一个自变量是看做固定的,所以仍旧是一元函数的微分法问题.求

f

x

\cfrac{\partial f}{\partial x}

∂x∂f​ 时,只要把

y

y

y 暂时看做常量而对

x

x

x 求导数;求

f

y

\cfrac{\partial f}{\partial y}

∂y∂f​ 时,只要把

x

x

x 暂时看做常量而对

y

y

y 求导数.

偏导数的概念还可推广到二元以上的函数.例如三元函数

u

=

f

(

x

,

y

,

z

)

u=f(x, y, z)

u=f(x,y,z) 在点

(

x

,

y

,

z

)

(x, y, z)

(x,y,z)处对

x

x

x 的偏导数定义为

f

x

(

x

,

y

,

z

)

=

lim

Δ

x

0

f

(

x

+

Δ

x

,

y

,

z

)

f

(

x

,

y

,

z

)

Δ

x

f_{x}(x, y, z)=\lim _{\Delta x \rightarrow 0} \frac{f(x+\Delta x, y, z)-f(x, y, z)}{\Delta x}

fx​(x,y,z)=Δx→0lim​Δxf(x+Δx,y,z)−f(x,y,z)​

其中

(

x

,

y

,

z

)

(x, y, z)

(x,y,z) 是函数

u

=

f

(

x

,

y

,

z

)

u=f(x, y, z)

u=f(x,y,z) 的定义域的内点.它们的求法也仍旧是一元函数的微分法问题.

我们知道,对一元函数来说,

d

y

d

x

\cfrac{\mathrm{d} y}{\mathrm{d} x}

dxdy​ 可看做函数的微分

d

y

\mathrm{d} y

dy 与自变量的微分

d

x

\mathrm{d} x

dx 之商.而上式表明,偏导数的记号是一个整体记号,不能看做分子与分母之商.

二元函数

z

=

f

(

x

,

y

)

z=f(x, y)

z=f(x,y) 在点

(

x

0

,

y

0

)

\left(x_{0}, y_{0}\right)

(x0​,y0​) 的偏导数有下述几何意义.

M

0

(

x

0

,

y

0

,

f

(

x

0

,

y

0

)

)

M_{0}\left(x_{0}, y_{0}, f\left(x_{0}, y_{0}\right)\right)

M0​(x0​,y0​,f(x0​,y0​)) 为曲 面

z

=

f

(

x

,

y

)

z= f(x, y)

z=f(x,y) 上的一点,过

M

0

M_{0}

M0​ 作平面

y

=

y

0

y=y_{0}

y=y0​ ,截此曲面得一曲线,此曲线在平面

y

=

y

0

y=y_{0}

y=y0​ 上的方程为

z

=

f

(

x

,

y

0

)

z=f\left(x, y_{0}\right)

z=f(x,y0​) ,则导数

d

d

x

f

(

x

,

y

0

)

x

=

x

0

\left.\cfrac{\mathrm{d}}{\mathrm{d} x} f\left(x, y_{0}\right)\right|_{x=x_{0}}

dxd​f(x,y0​)

​x=x0​​ ,即偏导数

f

x

(

x

0

,

y

0

)

f_{x}\left(x_{0}, y_{0}\right)

fx​(x0​,y0​) ,就是这曲线在点

M

0

M_{0}

M0​ 处的切线

M

0

T

x

M_{0} T_{x}

M0​Tx​ 对

x

x

x 轴的斜率(图9-5)。同样,偏导数

f

y

(

x

0

,

y

0

)

f_{y}\left(x_{0}, y_{0}\right)

fy​(x0​,y0​) 的几何意义是曲面被平面

x

=

x

0

x=x_{0}

x=x0​ 所截得的曲线在点

M

0

M_{0}

M0​ 处的切线

M

0

T

y

M_{0} T_{y}

M0​Ty​ 对

y

y

y 轴的斜率.

我们已经知道,如果一元函数在某点具有导数,那么它在该点必定连续.但对于多元函数来说,即使各偏导数在某点都存在,也不能保证函数在该点连续.这是因为各偏导数存在只能保证点

P

P

P 沿着平行于坐标轴的方向趋于 $ P_{0} $ 时,函数值

f

(

P

)

f(P)

f(P) 趋于

f

(

P

0

)

f\left(P_{0}\right)

f(P0​),但不能保证点

P

P

P 按任何方式趋于 $P_{0} $ 时,函数值

f

(

P

)

f(P)

f(P) 都趋于

f

(

P

0

)

f\left(P_{0}\right)

f(P0​) .例如,函数

z

=

f

(

x

,

y

)

=

{

x

y

x

2

+

y

2

,

x

2

+

y

2

0

0

,

x

2

+

y

2

=

0

z=f(x, y)=\left\{\begin{array}{ll} \cfrac{x y}{x^{2}+y^{2}}, & x^{2}+y^{2} \neq 0 \\ 0, & x^{2}+y^{2}=0 \end{array}\right.

z=f(x,y)=⎩

⎧​x2+y2xy​,0,​x2+y2=0x2+y2=0​

在点

(

0

,

0

)

(0,0)

(0,0) 处对

x

x

x 的偏导数为

f

x

(

0

,

0

)

=

lim

Δ

x

0

f

(

0

+

Δ

x

,

0

)

f

(

0

,

0

)

Δ

x

=

lim

Δ

x

0

0

=

0

;

f_{x}(0,0)=\lim _{\Delta x \rightarrow 0} \frac{f(0+\Delta x, 0)-f(0,0)}{\Delta x}=\lim _{\Delta x \rightarrow 0} 0=0 ;

fx​(0,0)=Δx→0lim​Δxf(0+Δx,0)−f(0,0)​=Δx→0lim​0=0;

同样有

f

y

(

0

,

0

)

=

lim

Δ

y

0

f

(

0

,

0

+

Δ

y

)

f

(

0

,

0

)

Δ

y

=

lim

Δ

y

0

0

=

0

f_{y}(0,0)=\lim _{\Delta y \rightarrow 0} \frac{f(0,0+\Delta y)-f(0,0)}{\Delta y}=\lim _{\Delta y \rightarrow 0} 0=0

fy​(0,0)=Δy→0lim​Δyf(0,0+Δy)−f(0,0)​=Δy→0lim​0=0 但我们已经知道这函数在点

(

0

,

0

)

(0, 0)

(0,0) 并不连续。

二、高阶偏导数

设函数

z

=

f

(

x

,

y

)

z=f(x, y)

z=f(x,y) 在区域

D

D

D 内具有偏导数

z

x

=

f

x

(

x

,

y

)

,

z

y

=

f

y

(

x

,

y

)

,

\cfrac{\partial z}{\partial x}=f_{x}(x, y), \quad \cfrac{\partial z}{\partial y}=f_{y}(x, y),

∂x∂z​=fx​(x,y),∂y∂z​=fy​(x,y),

于是在

D

D

D 内

f

x

(

x

,

y

)

,

f

y

(

x

,

y

)

f_{x}(x, y), f_{y}(x, y)

fx​(x,y),fy​(x,y) 都是

x

,

y

x, y

x,y 的函数.如果这两个函数的偏导数也存在,那么称它们是函数

z

=

f

(

x

,

y

)

z=f(x, y)

z=f(x,y) 的 二阶偏导数 .按照对变量求导次序的不同有下列四个二阶偏导数:

x

(

z

x

)

=

2

z

x

2

=

f

x

x

(

x

,

y

)

,

y

(

z

x

)

=

2

z

x

y

=

f

x

y

(

x

,

y

)

x

(

z

y

)

=

2

z

y

x

=

f

y

x

(

x

,

y

)

,

y

(

z

y

)

=

2

z

y

2

=

f

y

y

(

x

,

y

)

\begin{array}{ll} \cfrac{\partial}{\partial x}\left(\cfrac{\partial z}{\partial x}\right)=\cfrac{\partial^{2} z}{\partial x^{2}}=f_{x x}(x, y), & \cfrac{\partial}{\partial y}\left(\cfrac{\partial z}{\partial x}\right)=\cfrac{\partial^{2} z}{\partial x \partial y}=f_{x y}(x, y) \\ \cfrac{\partial}{\partial x}\left(\cfrac{\partial z}{\partial y}\right)=\cfrac{\partial^{2} z}{\partial y \partial x}=f_{y x}(x, y), & \cfrac{\partial}{\partial y}\left(\cfrac{\partial z}{\partial y}\right)=\cfrac{\partial^{2} z}{\partial y^{2}}=f_{y y}(x, y) \end{array}

∂x∂​(∂x∂z​)=∂x2∂2z​=fxx​(x,y),∂x∂​(∂y∂z​)=∂y∂x∂2z​=fyx​(x,y),​∂y∂​(∂x∂z​)=∂x∂y∂2z​=fxy​(x,y)∂y∂​(∂y∂z​)=∂y2∂2z​=fyy​(x,y)​

其中第二、三两个偏导数称为 混合偏导数 .同样可得三阶、四阶

\cdots \cdots

⋯⋯ 以及

n

n

n 阶偏导数.二阶及二阶以上的偏导数统称为 高阶偏导数 .

定理 如果函数

z

=

f

(

x

,

y

)

z=f(x, y)

z=f(x,y) 的两个二阶混合偏导数

2

z

y

x

\cfrac{\partial^{2} z}{\partial y \partial x}

∂y∂x∂2z​ 及

2

z

x

y

\cfrac{\partial^{2} z}{\partial x \partial y}

∂x∂y∂2z​ 在区域

D

D

D 内连续,那么在该区域内这两个二阶混合偏导数必相等.

换句话说,二阶混合偏导数在连续的条件下与求导的次序无关。

例 7 验证函数

z

=

ln

x

2

+

y

2

z=\ln \sqrt{x^{2}+y^{2}}

z=lnx2+y2

​ 满足方程

2

z

x

2

+

2

z

y

2

=

0.

\cfrac{\partial^{2} z}{\partial x^{2}}+\cfrac{\partial^{2} z}{\partial y^{2}}=0 .

∂x2∂2z​+∂y2∂2z​=0.

证:因为

z

=

ln

x

2

+

y

2

=

1

2

ln

(

x

2

+

y

2

)

z=\ln \sqrt{x^{2}+y^{2}}=\cfrac{1}{2} \ln \left(x^{2}+y^{2}\right)

z=lnx2+y2

​=21​ln(x2+y2) ,所以

z

x

=

x

x

2

+

y

2

,

z

y

=

y

x

2

+

y

2

2

z

x

2

=

(

x

2

+

y

2

)

x

2

x

(

x

2

+

y

2

)

2

=

y

2

x

2

(

x

2

+

y

2

)

2

,

2

z

y

2

=

(

x

2

+

y

2

)

y

2

y

(

x

2

+

y

2

)

2

=

x

2

y

2

(

x

2

+

y

2

)

2

.

\begin{array}{c} \cfrac{\partial z}{\partial x}=\cfrac{x}{x^{2}+y^{2}}, \quad \cfrac{\partial z}{\partial y}=\cfrac{y}{x^{2}+y^{2}} \\ \cfrac{\partial^{2} z}{\partial x^{2}}=\cfrac{\left(x^{2}+y^{2}\right)-x \cdot 2 x}{\left(x^{2}+y^{2}\right)^{2}}=\cfrac{y^{2}-x^{2}}{\left(x^{2}+y^{2}\right)^{2}}, \quad \cfrac{\partial^{2} z}{\partial y^{2}}=\cfrac{\left(x^{2}+y^{2}\right)-y \cdot 2 y}{\left(x^{2}+y^{2}\right)^{2}}=\cfrac{x^{2}-y^{2}}{\left(x^{2}+y^{2}\right)^{2}} . \end{array}

∂x∂z​=x2+y2x​,∂y∂z​=x2+y2y​∂x2∂2z​=(x2+y2)2(x2+y2)−x⋅2x​=(x2+y2)2y2−x2​,∂y2∂2z​=(x2+y2)2(x2+y2)−y⋅2y​=(x2+y2)2x2−y2​.​

因此

2

z

x

2

+

2

z

y

2

=

y

2

x

2

(

x

2

+

y

2

)

2

+

x

2

y

2

(

x

2

+

y

2

)

2

=

0

\cfrac{\partial^{2} z}{\partial x^{2}}+\cfrac{\partial^{2} z}{\partial y^{2}}=\cfrac{y^{2}-x^{2}}{\left(x^{2}+y^{2}\right)^{2}}+\cfrac{x^{2}-y^{2}}{\left(x^{2}+y^{2}\right)^{2}}=0

∂x2∂2z​+∂y2∂2z​=(x2+y2)2y2−x2​+(x2+y2)2x2−y2​=0

例 8 证明函数

u

=

1

r

u=\cfrac{1}{r}

u=r1​ 满足方程

2

u

x

2

+

2

u

y

2

+

2

u

z

2

=

0

,

\cfrac{\partial^{2} u}{\partial x^{2}}+\cfrac{\partial^{2} u}{\partial y^{2}}+\cfrac{\partial^{2} u}{\partial z^{2}}=0,

∂x2∂2u​+∂y2∂2u​+∂z2∂2u​=0,

其中

r

=

x

2

+

y

2

+

z

2

r=\sqrt{x^{2}+y^{2}+z^{2}}

r=x2+y2+z2

​ . 证

u

x

=

1

r

2

r

x

=

1

r

2

x

r

=

x

r

3

,

2

u

x

2

=

1

r

3

+

3

x

r

4

r

x

=

1

r

3

+

3

x

2

r

5

.

\begin{array}{l} \cfrac{\partial u}{\partial x}=-\cfrac{1}{r^{2}} \cfrac{\partial r}{\partial x}=-\cfrac{1}{r^{2}} \cdot \cfrac{x}{r}=-\cfrac{x}{r^{3}}, \\ \cfrac{\partial^{2} u}{\partial x^{2}}=-\cfrac{1}{r^{3}}+\cfrac{3 x}{r^{4}} \cdot \cfrac{\partial r}{\partial x}=-\cfrac{1}{r^{3}}+\cfrac{3 x^{2}}{r^{5}} . \end{array}

∂x∂u​=−r21​∂x∂r​=−r21​⋅rx​=−r3x​,∂x2∂2u​=−r31​+r43x​⋅∂x∂r​=−r31​+r53x2​.​

因为函数关于自变量的对称性,所以

2

u

y

2

=

1

r

3

+

3

y

2

r

5

,

2

u

z

2

=

1

r

3

+

3

z

2

r

5

.

\cfrac{\partial^{2} u}{\partial y^{2}}=-\cfrac{1}{r^{3}}+\cfrac{3 y^{2}}{r^{5}}, \quad \cfrac{\partial^{2} u}{\partial z^{2}}=-\cfrac{1}{r^{3}}+\cfrac{3 z^{2}}{r^{5}} .

∂y2∂2u​=−r31​+r53y2​,∂z2∂2u​=−r31​+r53z2​.

因此

2

u

x

2

+

2

u

y

2

+

2

u

z

2

=

3

r

3

+

3

(

x

2

+

y

2

+

z

2

)

r

5

=

3

r

3

+

3

r

2

r

5

=

0.

\cfrac{\partial^{2} u}{\partial x^{2}}+\cfrac{\partial^{2} u}{\partial y^{2}}+\cfrac{\partial^{2} u}{\partial z^{2}}=-\cfrac{3}{r^{3}}+\cfrac{3\left(x^{2}+y^{2}+z^{2}\right)}{r^{5}}=-\cfrac{3}{r^{3}}+\cfrac{3 r^{2}}{r^{5}}=0 .

∂x2∂2u​+∂y2∂2u​+∂z2∂2u​=−r33​+r53(x2+y2+z2)​=−r33​+r53r2​=0.

例7和例8中的两个方程叫做 拉普拉斯方程(Laplace)方程 。

原文链接:高等数学 9.2 偏导数

黄金推荐

测油烟机吸力方法
365bet线上棋牌

测油烟机吸力方法

🕒 10-03 💰 7304
转服大概多久可以登陆游戏
365天免费观看完整版电影

转服大概多久可以登陆游戏

🕒 08-28 💰 8119
足字加偏旁组成新字并组词,足字加偏旁组成新字组词语